Ostatnie 16 miesięcy dało organizacjom czas na zastanowienie się nad sposobem działania, w tym nad liczbą godzin i dni, w których wymagają od pracowników aktywności.
Nie jest tajemnicą, że pandemia koronawirusa zmieniła sposób, w jaki pracujemy, a wiele firm musiało niemal z dnia na dzień opuścić biura i zacząć pracować w domu. W ciągu ostatniego roku wprowadzono Coronavirus Job Retention Scheme (program ochrony miejsc pracy). Musimy się też mierzyć z wyzwaniami związanymi z nauką w domu, co sprawiło, że wielu pracodawców nie miało innego wyboru, jak tylko umożliwić elastyczne formy pracy.
Temu nagłemu zwrotowi w kierunku pracy zdalnej i wzrostowi udziału pracy hybrydowej coraz częściej towarzyszą rozmowy na temat równowagi między życiem zawodowym a prywatnym oraz kwestionowanie przez firmy „typowego tygodnia pracy”.
Pięciodniowy tydzień pracy stał się normą kulturową, szczególnie w Wielkiej Brytanii, ale może po ponad roku zmian nadszedł czas, aby przemyśleć to podejście i zastanowić się, czy gdyby zostało zmienione, przedsiębiorstwa nadal byłyby efektywne? Czy spadłaby produktywność?
„Czy rozważyłbyś (rozważyłabyś) zmianę modelu funkcjonowania Twojej firmy na czterodniowy tydzień pracy?”. Spośród 919 ankietowanych 50% odpowiedziało twierdząco, przy zachowaniu tych samych godzin pracy, 33% odpowiedziało twierdząco, ale przy zmniejszeniu godzin pracy, 12% odpowiedziało przecząco, a 6% stwierdziło, że rozważyłoby taką opcję, ale nie w tej chwili.
Zważywszy, że 83% ankietowanych popiera czterodniowy tydzień pracy, istnieje wiele czynników, które firmy muszą wziąć pod uwagę, aby zdecydować, czy jest to kierunek działania, który byłyby skłonne obrać.
Co przemawia za czterodniowym tygodniem pracy?
Czterodniowy tydzień pracy można zdefiniować na dwa sposoby: w pierwszym wariancie pracownik kompresuje swój pełny wymiar godzin (zazwyczaj 35 godzin) w ciągu czterech dni. Drugi wariant zakłada skrócenie godzin pracy pracownika (zazwyczaj do 28 godzin) w ramach czterodniowego tygodnia pracy, co pozwala na trzydniowy weekend.
Wiele osób twierdzi, że choć pięciodniowy tydzień pracy sprawdzał się w XIX wieku, nie odpowiada potrzebom współczesnych fachowców.
Rozwój technologii sprawia, że niektóre codzienne zadania są znacznie mniej czasochłonne, a wraz ze wzrostem zapotrzebowania na pracowników biurowych pojawia się argument, że więcej godzin pracy niekoniecznie przekłada się na produktywność.
Warto zauważyć, że w ciągu ostatnich kilku lat wiele krajów na całym świecie, w tym Japonia, Nowa Zelandia, Hiszpania — a ostatnio Islandia — testowało czterodniowy tydzień pracy, aby zbadać jego wpływ na pracowników.
Microsoft testowo wprowadził czterodniowy tydzień pracy w swoich japońskich biurach i stwierdził, że krótszy tydzień pracy zwiększył efektywność spotkań i poziom zadowolenia pracowników oraz podniósł wydajność aż o 40%. Islandia monitorowała pracowników pracujących w zmniejszonym wymiarze godzin w różnych miejscach pracy w sektorze publicznym i uznała to przedsięwzięcie za sukces — 86% pracowników tego kraju pracuje teraz krócej za to samo wynagrodzenie.
W artykule dla BBC Will Stronge, dyrektor ds. badań w firmie konsultingowej Autonomy zajmującej się czterodniowym tygodniem pracy, stwierdził, że: „to pokazuje, że sektor publiczny dojrzał do bycia pionierem stosowania krótszych tygodni pracy, a rządy innych krajów mogą się od niego uczyć”.
W Wielkiej Brytanii wiele firm również wypróbowało czterodniowy tydzień pracy, a niektóre nawet wprowadziły tę zmianę na stałe. Agencja PR Radioactive Public Relations z siedzibą w Gloucestershire testowała czterodniowy tydzień pracy przez sześć miesięcy i odkryła, że firma zwiększyła przychody, a liczba dni zwolnień lekarskich pracowników zmniejszyła się o połowę.
Jakie są zalety czterodniowego tygodnia pracy?
Duże i małe firmy testujące tę koncepcję stworzyły bazę dowodów potwierdzających korzyści, jakie czterodniowy tydzień pracy może przynieść Twojej organizacji.
Wzrost wydajności
Badania wykazały, że praca w mniejszym wymiarze godzin zwiększa wydajność. Gdy pracownicy spędzają mniej czasu w pracy, czują się szczęśliwsi i bardziej spełnieni, co sprawia, że są bardziej skupieni przy wykonywaniu swoich zadań.
Duża nowozelandzka firma, Perpetual Guardian, wypróbowała czterodniowy tydzień pracy i odnotowała nie tylko wzrost wydajności o 20%, ale także wzrost oceny równowagi między życiem zawodowym a prywatnym z 54% do 78%.
Korzyści dla środowiska i oszczędności
Skrócenie tygodnia pracy oznacza, że pracownicy nie muszą tak często dojeżdżać do firmy, co zmniejsza ich ślad węglowy.
Jak można było zaobserwować podczas pandemii, firmy, w których pracownicy pracują przez te same cztery dni, mogą zaoszczędzić na kosztach ogólnych, a w niektórych przypadkach nawet skorzystać z ulgi podatkowej.
Szczęśliwsi pracownicy i mniejsza liczba nieobecności
Według organizacji charytatywnej Mind zajmującej się zdrowiem psychicznym co tydzień w Anglii jedna na sześć osób zgłasza, że doświadcza powszechnego problemu ze zdrowiem psychicznym, a jedna na pięć osób przyznała, że zgłosiła chorobę, aby uniknąć pracy.
Czterodniowe tygodnie pracy zostawiają pracownikom więcej przestrzeni na skupienie się na rozwoju osobistym lub spędzanie czasu z bliskimi. To nie tylko zwiększa zadowolenie pracowników, ale może przyczynić się do mniejszej liczby wypaleń zawodowych, dzięki czemu pracownicy są bardziej skupieni i szczęśliwsi w swojej roli.
Lepsza rekrutacja i utrzymanie pracowników
Wzrost udziału pracy hybrydowej i zdalnej w czasie pandemii doprowadził do tego, że pracownicy oczekują od pracodawców większej elastyczności.
Organizacja CIPD poinformowała, że większość osób uważa, że elastyczny czas pracy pozytywnie wpływa na jakość ich życia, a 30% osób zaobserwowało korzystny wpływ na swoje zdrowie psychiczne. Zatem oferowanie potencjalnym nowym i obecnym pracownikom elastycznego modelu pracy jest doskonałym sposobem na przyciągnięcie i zatrzymanie utalentowanych specjalistów.
Jakie są wady czterodniowego tygodnia pracy?
Oprócz zalet czterodniowego tygodnia pracy, istnieją również wady tego rozwiązania:
„Czterodniowy tydzień pracy nie sprawdziłby się w praktyce ze względu na konieczność objęcia większej liczby zmian w okresie, w którym i tak borykamy się z brakami kadrowymi”.
Nie dla każdej branży
Niestety model czterodniowego tygodnia pracy nie sprawdzi się w każdym sektorze. Niektóre firmy lub zawody wymagają obecności pracowników 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu, co oznacza, że skrócony tydzień pracy byłby niemożliwy do wdrożenia, a w niektórych przypadkach opóźniłby pracę, wydłużając terminy realizacji.
Pielęgniarka, która chciała pozostać anonimowa, wyraziła swoje zastrzeżenia dotyczące czterodniowego tygodnia pracy w sektorze opieki zdrowotnej, mówiąc: „dla mnie jako pielęgniarki oddziału ratunkowego czterodniowy tydzień pracy w ogóle by się nie sprawdził. Obecnie pracujemy na długich, ponad 12-godzinnych zmianach, aby mieć cztery dni wolnego, co jest dla mnie korzystne, ponieważ zapewnia większą równowagę między życiem zawodowym a prywatnym. Choć wiem, że czterodniowy tydzień pracy byłby lepszy dla niektórych moich współpracowników ze względu na opiekę nad dziećmi, krótsze, ale częstsze zmiany, które musielibyśmy wprowadzić w takim rozwiązaniu, nie sprawdziłyby się. Taki system oznaczały konieczność objęcia większej liczby zmian w czasie, gdy i tak borykamy się z brakami kadrowymi”.
Niewykorzystana siła robocza
Czterodniowy tydzień pracy nie jest dla wszystkich. Niektórzy pracownicy preferują strukturę pięciodniowego tygodnia pracy lub woleliby pracować więcej godzin niż zakłada model czterodniowy.
Ponadto w niektórych zawodach zadania zajmują więcej czasu niż w innych, co prowadzi do konieczności wypłacania większych kwot za nadgodziny lub zatrudniania dodatkowych pracowników w celu uzupełnienia braków (jak to miało miejsce w przypadku opieki zdrowotnej we wspomnianym badaniu przeprowadzonym w Islandii), co w ostatecznym rozrachunku może okazać się kosztowne.
Podsumowanie: czy Twoja firma powinna wprowadzić czterodniowy tydzień pracy?
Chociaż skrócony tydzień pracy przyjął się w wielu europejskich krajach i okazał się sukcesem dla wielu brytyjskich firm, jest to ekstremalne podejście, a warunkiem jego powodzenia jest zmiana sposobu myślenia pracodawcy i pracowników — oznacza to, że może to nie być odpowiednie rozwiązanie dla wszystkich organizacji.
Obecnie oczekuje się od pracowników bardziej elastycznego podejścia do godzin pracy. Mniej rewolucyjnym, bardziej stopniowym procesem byłoby wdrożenie modelu pracy hybrydowej lub elastycznej.
Jak wspomniano powyżej, czterodniowy tydzień pracy może nie sprawdzić się we wszystkich sektorach. Badania i dane dowodzą, że organizacje, które kładą większy nacisk na dbanie o dobre samopoczucie pracowników, ich zaangażowanie, morale i produktywność, odnotowują korzyści.
